Double Dose: het onderzoek van start
Is er voldoende energie voor het hart van jonge hartpatiënten?
Verbruikt het hart van kinderen met een erfelijke hartziekte meer energie, en zijn de belangrijke leveranciers van energie in het hart, de mitochondriën, in staat om voldoende energie te maken? Dat is wat onderzoekers van het Double Dose consortium gaan onderzoeken de komende 5 jaar. Hierbij richten zij zich op kinderen en volwassenen met de twee meest voorkomende hartspierziekten: hypertrofische cardiomyopathie (HCM) en dilaterende cardiomyopathie (DCM).
In voorgaand onderzoek is gevonden dat de spiercellen van kinderen met een erfelijke hartziekte minder bouwstenen hebben die nodig zijn om het hart goed te laten samentrekken. Door het samentrekken van de hartspiercellen wordt bloed door het lichaam gepompt. Als er minder bouwstenen zijn, neemt de kracht van het hart om samen te trekken af en wordt er onvoldoende bloed door het hart uitgepompt.
Vraag is of er meer afbraak is van deze bouwstenen, of dat er te weinig wordt aangemaakt. Beide processen, afbraak en opbouw, vereisen energie. In een gezond hart vindt een continue recycling plaats van de bouwstenen zodat de spiercellen van het hart gezond en sterk blijven. De mitochondriën in de spiercellen vormen de fabriek waar de energie wordt opgewerkt die nodig is om de bouwstenen van hartspiercellen te recyclen. Door gebruik te maken van verschillende experimentele modellen, gaan we onderzoeken of er teveel energie wordt verbruikt, en of er voldoende energie wordt aangemaakt. Daarnaast gaan we in deze modellen testen of medicijnen de hartspiercellen sterker maken.
Double Dose coördinator Jolanda van der Velden: “Eerder onderzoek van ons heeft al aan het licht gebracht dat foutjes in het gen die de aangeboren hartziekte cardiomyopathie veroorzaken zorgen voor een zwaardere belasting van het hart. Dus als je geboren bent met een cardiomyopathie moet je hart al wat harder werken dan het hart van een persoon zonder genetisch defect. Dit komt omdat de hartspiercellen van een hart met een genetisch foutje veel meer energie verbruikt. Dit wordt ook wel metabole stress genoemd.”
Voor het onderzoek wordt gebruik gemaakt van hartspierweefsel van patiënten dat vrijkomt tijdens een open hartoperatie, en wordt een minihart gemaakt van stamcellen van patiënten. Die stamcellen worden geïsoleerd uit het bloed. Een stamcel wordt vervolgens omgevormd tot een hartspiercel, waarin bestudeerd wordt welke processen veranderen door het genetisch defect, en of medicijnen deze processen kunnen herstellen. Tevens wordt er gebruik gemaakt van muismodellen die een genetisch defect hebben en de hartziekte tonen die ook gezien wordt bij patiënten. Deze muismodellen geven de mogelijkheid om de veranderingen in het hart over een langere periode te bestuderen, doordat het hart met beeldvormende technieken in beeld gebracht kan worden op verschillende momenten tijdens het leven van deze muizen. Door studies te combineren in patiënten, de proefdiervrije stamcelmodellen en muizen, wordt inzicht verkregen in de veranderingen die optreden tijdens een erfelijke hartziekte op jonge en oudere leeftijd, en kan de werking van medicijnen getest worden in de verschillende modellen.
Van der Velden: “Tijdens ons onderzoek kwamen wij erachter dat het hebben van overgewicht op volwassen leeftijd de erfelijke hartspierziekte versterkt en het ziektebeeld verergert, terwijl kinderen met een hartziekte veelal een laag lichaamsgewicht hebben. Wij gaan ervan uit dat een suboptimaal lichaamsgewicht een extra belasting (stress) vormt voor het hart, en gaan dieper inzoomen op het effect van ontstekingen die bij metabole stress ontstaan. Ook zullen we gaan kijken hoe het komt dat de erfelijke afwijkingen die deze ziekten veroorzaken bij bepaalde personen binnen één familie voor schadelijke veranderingen in de hartspiercellen zorgen en bij andere familie of gezinsleden niet. Uiteindelijk hopen we te testen of bepaalde medicijnen het ziekteproces bij deze hartziekten kunnen afremmen.”
Het Double Dose onderzoek zal ook uitwijzen of de (twee)jaarlijkse cardiologische controles voor dragers van de erfelijke HCM of DCM afwijking simpeler kunnen want deze onderzoeken kunnen erg vervelend en lastig zijn. Met name voor mensen en kinderen die nog niet ziek zijn en misschien ook nooit ziek zullen worden.
Van der Velden: “Daarom analyseren de onderzoekers hoe dragers en familieleden de huidige zorg ervaren. De uitkomsten hiervan zullen gebruikt worden om de zorg beter in te richten zodat de patiënten een betere kwaliteit van leven ervaren. Vaak moeten ouders vrij van hun werk nemen en missen kinderen belangrijke lessen op school om naar het ziekenhuis te komen. Door hier goed naar te kijken hopen we het zorgproces voor de patiënten te optimaliseren.”
Prof. dr. Jolanda van der Velden werkzaam bij het Amsterdam UMC en prof. dr. Rudolf de Boer van het UMC Groningen leiden het onderzoek in samenwerking met UMC Utrecht, het Maastricht UMC, het Erasmus MC Rotterdam, de Universiteit van Maastricht en het Trimbos Instituut.
Nieuws
Sponsorloop voor Hartedroom levert 7500 op!
Op 19 september heeft IKC De Wissel in Zevenaar in samenwerking met de oudervereniging een sponsorloop georganiseerd. Er werd geld ingezameld voor twee doelen: 75% van de opbrengst gaat naar Stichting Hartedroom en 25% van de opbrengst gaat naar de oudervereniging.
Update onderzoek Double Dose
Het Double Dose consortium onderzoekt of het hart van kinderen met een erfelijke hartziekte meer energie verbruikt, en of veranderingen zijn in belangrijke leveranciers van energie in het hart, de mitochondriën om voldoende energie te maken.